લેખ:ભારતને પરેશાન કરનાર ચીનની નજર હવે ચંદ્ર પર કબ્જો જમાવવાનો છે..!

ચંદ્ર પર વ્યૂહાત્મક વિસ્તારો: ચંદ્રના પ્રદેશો પર ધીમે-ધીમે કબજો જમાવવાની વ્યૂહરચના અપનાવવા અંગે કોઈ વિચારી શકે છેયુએસ-ચીનની ઝઘડો કોઈ નવલકથા સમાન નથી, જો કે, બંને દેશો હવે અવકાશ અભિયાનોમાં એકબીજાને પાછળ છોડી દેશે તેના પર શબ્દોના યુદ્ધમાં વ્યસ્ત છે. એક જર્મન મેગેઝિન સાથેના તાજેતરના ઇન્ટરવ્યુમાં, નાસાના પ્રશાસક બિલ નેલ્સને વિશ્વને ચંદ્ર પર ચીનના સંભવિત ટેકઓવરથી સાવચેત રહેવાની સલાહ આપી હતી. તેમની ટિપ્પણીઓએ ખૂબ જ હલચલ મચાવી દીધી હતી અને ચીને તેમની ટિપ્પણીઓને ઝડપથી નિંદા કરી હતી.શું ચીન ચંદ્ર પર કબજો કરશે એમ હવે લોકોએ પૂછવાનું શરૂ કર્યું કે શું કોઈ દેશ માટે અવકાશી પદાર્થ પર “તેનો દાવો કરી શકે” ખરેખર શક્ય છે અને શું ચીન અવકાશમાં બુદ્ધિગમ્ય યુદ્ધ માટે સિસ્ટમ ગોઠવી રહ્યું છે? “આપણે ખૂબ જ ચિંતિત હોવું જોઈએ કે ચીન ચંદ્ર પર ઉતરી રહ્યું છે અને કહી રહ્યું છે, ‘તે હવે અમારું છે અને તમે બહાર રહો’,”એમ નેલ્સને જર્મન મેગેઝિનને કહ્યું હતું.નાસાના વડાની ટિપ્પણીનો જવાબ આપતા, ચીનના વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા, ઝાઓ લિજિયાને એક પ્રેસ કોન્ફરન્સ દરમિયાન જણાવ્યું હતું કે “ચીન આવી ટિપ્પણીઓને નિશ્ચિતપણે નકારે છે”.

નિષ્ણાતોના મતે: બંને મહાસત્તાઓમાંથી કોઈ પણ તેમના સંબંધિત ચંદ્ર મિશન સફળ થાય તેની ખાતરી કરવામાં કોઈ કસર છોડી રહી નથી. ચીનના ચંદ્ર અભિયાનોએ ખાસ કરીને યુએસની નજર ખેંચી છે, કારણ કે તે ઘણા વર્ષોથી ચંદ્ર પર ઘણા મિશન સફળતાપૂર્વક લોન્ચ કરી રહ્યું છે. જો કે, ચંદ્ર પર આધાર સ્થાપિત કરવા અને તેને પકડવા વચ્ચે ઘણો તફાવત છે. નિષ્ણાતોના મતે, ચીન અથવા અન્ય કોઈ રાષ્ટ્ર માટે ચંદ્રને ‘હસ્તગત’ કરવું અશક્ય છે. આવા આરોપો મૂકતા પહેલા આંતરરાષ્ટ્રીય કાયદાઓ, તકનીકી ક્ષમતા અને નાણાકીય અવરોધોને ધ્યાનમાં લેવા જરૂરી છે.ચંદ્ર દક્ષિણ ધ્રુવ પર ઉતરનાર ચીન એકમાત્ર રાષ્ટ્ર નથી; રશિયા અને અમેરિકાએ પણ આ સિદ્ધિ મેળવી છે. આર્ટેમિસ પ્રોજેક્ટમાં યુએસ 20 દેશોનું નેતૃત્વ કરી રહ્યું છે, જેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય 2025 સુધીમાં ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર અવકાશયાત્રીઓને મોકલવાનો છે. આ પ્રોજેક્ટનો ઉદ્દેશ્ય ચંદ્રની સપાટી પર એક સંશોધન કેન્દ્ર સ્થાપિત કરવાનો છે અને સ્પેસ-સ્ટેશન ‘ગેટવે’ શરૂ કરવાનો છે.ભારતનું ચંદ્રયાન મિશન: ભારત પણ તેના ચંદ્રયાન મિશન સાથે આ ત્રણેય દેશોને પકડી રહ્યું છે. કેટલાક અન્ય દેશો પણ તેમની પોતાની ચંદ્ર અભિયાનો શરૂ કરવાની તૈયારી કરી રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં, ચીન માટે ચંદ્ર પર તેના એકમાત્ર અધિકારો પર ભાર મૂકવો તે પ્રશ્નની બહાર છે.

ચંદ્રની સપાટીનું ક્ષેત્રફળ 3.9 કરોડ ચોરસ કિલોમીટર છે; એક રાષ્ટ્ર માટે આટલા વિશાળ વિસ્તારને નિયંત્રિત કરવું શક્ય નથી.જોકે, ચીન કેટલાક વ્યૂહાત્મક રીતે મહત્વપૂર્ણ વિસ્તારો પર અનધિકૃત નિયંત્રણનો ઉપયોગ કરી શકે છે.ચંદ્ર પર વ્યૂહાત્મક વિસ્તારો: ચંદ્રના પ્રદેશો પર ધીમે-ધીમે કબજો જમાવવાની વ્યૂહરચના અપનાવવા અંગે કોઈ વિચારી શકે છે. આ ટેકઓવરના નાના પાયાના કારણે, અન્ય દેશો તરફથી ભારે વાંધો હોઈ શકે નહીં, પરંતુ જ્યારે આ તમામ નાના આક્રમણને એકસાથે મૂકવામાં આવે છે, ત્યારે તે નોંધપાત્ર બની શકે છે. જો કે આ તમામ રાષ્ટ્રોને આકર્ષક લાગે છે, ખાસ કરીને ચંદ્ર પર વ્યૂહાત્મક વિસ્તારો પર નિયંત્રણ મેળવવું એટલું સરળ નથી. આવા મિશન માટે મોટા પ્રમાણમાં રોકાણ, આયોજન અને લાંબા ગાળાના પ્રયત્નોની જરૂર પડે છે. કોઈ દેશ માટે ચંદ્ર પરના પ્રદેશો પર ગુપ્ત રીતે દાવો કરવા માટે મિશન હાથ ધરવાનું લગભગ અશક્ય છે.