અંધકારથી પ્રકાશ તરફ: આર્ટ ઓફ લિવિંગ યુક્રેનમાં યુદ્ધના ઘા કેવી રીતે મટાડી રહી છે

એક ક્રૂર યુદ્ધના પડછાયામાં, જ્યાં શહેરો ખંડેર પડેલા છે અને નાગરિકો અકલ્પનીય આઘાતનો ભોગ બન્યા છે, કરુણાની શાંત ક્રાંતિ જીવનને બદલી રહી છે. ગુરુદેવ શ્રી શ્રી રવિશંકરના નેતૃત્વ હેઠળ આર્ટ ઓફ લિવિંગ ફાઉન્ડેશન યુક્રેન પહોંચ્યું છે – શસ્ત્રો સાથે નહીં, પરંતુ શ્વાસ, ઉપચાર અને આશા સાથે.જ્યારે યુક્રેનિયન સૈન્ય અધિકારીઓ પહેલીવાર આર્ટ ઓફ લિવિંગના આઘાત-રાહત શિબિરોમાં આવ્યા, ત્યારે દ્રશ્ય હૃદયદ્રાવક હતું. “તેમને જોઈને મારું હૃદય તૂટી ગયું. તેમના હાથ, પગ અને પીઠ પર ઘા થયેલા હતા. તેમની આંખોમાં ડર જોઈને મારું હૃદય વિચલિત થઈ ગયું,” આર્ટ ઓફ લિવિંગના એક શિક્ષકે કહ્યું હતું.

પરંતુ પછી, કંઈક અસાધારણ ઘટવાનું શરૂ થયું. આર્ટ ઓફ લિવિંગની શ્વાસ અને ધ્યાન પધ્ધતિઓ શીખ્યા પછી, આ જ અધિકારીઓએ “શાંત, સંતુલિત અને સલામત” અનુભવ થતો હોવાની જાણ કરી. યુદ્ધના દેખાતા ઘાવ – શૂન્યતા, ગુસ્સો અને ઉદાસી – ધીમે ધીમે રુઝાવા લાગ્યા.અસર એટલી ઊંડી હતી કે યુક્રેનિયન લશ્કરી નેતૃત્વએ ગુરુદેવના કાર્યને સાર્વજનિક સ્વીકૃતિ આપી અને તેનું સન્માન કર્યું. બટાલિયન કમાન્ડર પોતે ગુરુદેવની સામે ઉભા થયા અને તેમને માનદ પુરસ્કારથી સન્માનિત કર્યા. તેમના સૈનિકો વતી, તેમણે કહ્યું:
“ગુરુદેવ! અમારા સૈનિકોને મળેલા જ્ઞાન અને કાર્યક્રમો માટે અમે તમારો આભાર માનીએ છીએ. જ્યારે બોમ્બ પડ્યા, ત્યારે અમારામાંથી ઘણા લડવા માટે ઉભા થયા હતા. પરંતુ કોઈ આ સિક્કાની બીજી બાજુ વિશે વાત કરતું નથી – અનંત શૂન્યતા, ક્રોધ અને નફરત જેમાં અમે 24 કલાક જીવીએ છીએ. આર્ટ ઓફ લિવિંગ કોર્ષ પછી, અમારું જીવન બદલાવા લાગ્યું. જેમને એટલી ગંભીર ઇજાઓ થઈ હતી કે તેમનું જીવન હવે પહેલા જેવું રહ્યું નથી, તેઓ પણ હવે સારા ભવિષ્ય માટે યોજનાઓ બનાવી રહ્યા છે. તેમની નજર સમક્ષ જીવન ફરી સામાન્ય બની રહ્યું છે.”

આર્ટ ઓફ લિવિંગ દ્વારા શીખવવામાં આવતા નેતૃત્વ કાર્યક્રમોનો પણ એટલો જ પ્રભાવ પડ્યો, જેણે યુક્રેનિયન લશ્કરી નેતાઓને અનુકૂળ નેતૃત્વ કુશળતા અને અણધારી જોખમી પરિસ્થિતિઓમાં વ્યૂહાત્મક નિર્ણયો લેવાની ક્ષમતા પ્રાપ્ત કરવામાં મદદ કરી. યુક્રેનિયન સૈન્યએ આ સહયોગને “મિશનના સફળ સમાપન અને જીવનના રક્ષણમાં એક મુખ્ય પરિબળ” તરીકે વર્ણવ્યું.

સામેથી આવતી વાતો હૃદયદ્રાવક છે. 2014 થી યુક્રેનિયન સેનામાં MPZ (નૈતિક અને માનસિક સહાય) તરીકે સેવા આપી રહેલા નતાલિયાએ કહ્યું કે સૈનિકો સતત ડ્રોન હુમલાઓ વચ્ચે 80 સેન્ટિમીટર જેટલા નાની ખાઈમાં છુપાઈ જાય છે. તેણીએ એક સૈનિકની વાર્તા કહી જે ડરથી ઘેરાયેલો હતો પરંતુ યુદ્ધમાં પોતાનો જીવ બચાવવા માટે આર્ટ ઓફ લિવિંગ પ્રોગ્રામ માં શીખવવામાં આવતી સરળ શ્વાસ લેવાની પ્રક્રિયા “ઉજ્જય શ્વાસ” ને યાદ કરે છે.
“તે કહે છે કે તે પોતાની પાંપણ પણ ખસેડી શકતો ન હતો. પછી તેને ઉજ્જય શ્વાસ યાદ આવ્યો. હવે તે કહે છે કે તે નિયમિત તે કરે છે. તે માને છે કે આ શ્વાસ લેવાથી માત્ર તેનો જીવ બચ્યો એવું નથી પણ તેના યુનિટના 4 અન્ય લોકોને બચાવવામાં પણ મદદ મળી.”

2022 થી, આર્ટ ઓફ લિવિંગે 8,000 થી વધુ લોકો – સૈનિકો, વિસ્થાપિત નાગરિકો અને કબજા હેઠળના પ્રદેશોના બાળકો માટે કાર્યક્રમો ચલાવ્યા છે. આર્ટ ઓફ લિવિંગના સ્વયંસેવકોએ પોતાનો જીવ જોખમમાં નાખીને જ્યાં તેની સૌથી વધુ જરૂર છે ત્યાં સારવાર લઈ જવાનું શરૂ કર્યું. એક પ્રશિક્ષકે કહ્યું, “આ સમયે જેમને તેની સૌથી વધુ જરૂર છે તેમને ટેકો આપવો એ આપણા માટે સન્માનની વાત છે.”એક એવા યુદ્ધમાં જેણે ઘણું બધું ગુમાવ્યું છે, ગુરુદેવ પાછા આપી રહ્યા છે – અરાજકતા વચ્ચે શાંતિ, નિરાશાની જગ્યાએ આશા, અને પુનઃનિર્માણ માટે આંતરિક શક્તિ. જેમ ગુરુદેવ કહે છે, “શાંતિનો અર્થ સંઘર્ષનો અભાવ નથી, પરંતુ કરુણાની ઉપસ્થિતિ છે.” અને યુક્રેનના આ સૌથી અંધકારમય સમયમાં, આ કરુણા જ આગળનો માર્ગ પ્રકાશિત કરી રહી છે.